مشاوره خانواده یا خانواده درمانی یکی از انواع مشاوره روانشناسی است که برای کمک به مسائلی طراحی شده است که به طور خاص بر سلامت روان و عملکرد خانواده ها تأثیر می گذارد و به برطرف کردن مسائل خانوادگی و بهبود روابط بین اعضای خانواده میپردازد. مشاوره خانواده با توجه به ماهیت و تعریف خانواده، سلامت و کارکرد آن را در نظر میگیرد و با استفاده از تکنیکها و تمرینهای مختلف، سعی در حل مشکلات خانواده و بهبود روابط دارد. مشاوره خانواده میتواند به افراد کمک کند تا ارتباط مؤثر و مفیدی با یکدیگر پیدا کنند، الگوهای رفتاری نامناسب را تغییر دهند، از بروز مشکلات بزرگ تر جلوگیری کنند و راهحلهایی برای حل مسائل موجود ارائه کنند.
در چه زمینه هایی می توان از مشاوره خانواده کمک گرفت؟
از مشاوره خانواده میتوانید هر زمانی که احساس کردید روابط خانوادگی شما با مشکل روبهرو شده است یا نیاز به بهبود دارد و به تنهایی قادر به حل آن نیستید، استفاده کنید. مشاوره خانواده میتواند به شما کمک کند تا مشکلات را ریشه یابی کنید، راهحلهای مناسب برای حل تعارضات پیدا کنید و از وخیم تر شدن اوضاع جلوگیری کنید و ارتباطات سالمتری با اعضای خانواده برقرار کنید. در موارد زیر می توان از مشاوره خانواده بهره گرفت:
- طلاق، جدایی یا اختلافات زناشویی
- مشکلات رفتاری در کودکان یا نوجوانان
- مشکلات ارتباطی
- مرگ یکی از عزیزان
- تغییرات در خانواده
- درگیری های والدین و کودکان
- مسائل مربوط به فرزند پروری
- حوادث استرس زا
- اعتیاد
- بیماریهای روانی و جسمی
انواع مشاوره خانواده و روش های خانواده درمانی (Family Therapy)
بسته به اینکه چه کسی درگیر است و چه چیزی تحت درمان است، خانواده درمانی متفاوت انجام می شود. خانواده درمانی انواع مختلفی دارد. برخی از انواع مشاوره خانواده عبارتند از:
مشاوره انفرادی (Individual therapy)
در این شکل از مشاوره خانواده، فردی که مشکل دارد به تنهایی با مشاور ملاقات میکند و درباره مسائل خانوادگی خود صحبت میکند. این روش برای کسانی مناسب است که نمیتوانند یا نمیخواهند سایر اعضای خانواده را در درمان شریک کنند.
مشاوره ساختاری (Structural family therapy)
در این شکل از مشاوره خانواده، مشاور بر تنظیم و تقویت سیستم خانواده تمرکز دارد. مشاور با بررسی نقشها، مسئولیتها، حدود و انتظارات اعضای خانواده، سعی میکند تا ساختار خانواده را بهبود بخشد و روابط سالمتری را ایجاد کند.
مشاوره سیستماتیک (Systemic family therapy)
در این شکل از مشاوره خانواده، مشاور بر ارتباطات ناخودآگاه و معانی پشت رفتار اعضای خانواده تمرکز دارد. مشاور با استفاده از تکنیکهایی مانند بازی نقش، تمرین خانگی، تغییر دیدگاه و تفسیر، سعی میکند تا الگوهای رفتاری نامناسب را شناسایی و تغییر دهد.
خانواده درمانی کارکردی (functional family therapy)
این یک درمان کوتاه مدت است که اغلب برای جوانانی که مشکلات رفتار پرخطر، خشونت یا مصرف مواد را تجربه می کنند، استفاده می شود. دراین نوع درمان به نوجوانان و خانواده ها کمک می شود تا در عین ایجاد اعتماد و احترام برای هر فرد به دنبال راه حل باشند.
خانواده درمانی راهبردی (Strategic family therapy)
در این شکل از مشاوره خانواده، مشاور کوتاهتر و مستقیمتر از بقیه عمل میکند. مشاور با تعیین مشکل اصلی و ارائه راهحلهای عملی و قابل اجرا، سعی میکند تا خانواده را در رفع مشکل خود یاری دهد. خانواده درمانی استراتژیک به کسانی که با مسائل رفتاری مانند سوء مصرف مواد دست و پنجه نرم می کنند، متمرکز است. از طریق درمان استراتژیک، خانواده ها یاد می گیرند که با یکدیگر بهتر ارتباط برقرار کنند و روابط سالم تری ایجاد کنند.
درمان فرانسلی (Transgeneratıonal family therapy)
درمان فرانسلی نوعی مشاوره است که بر تأثیر رویدادهای آسیب زای تجربه شده توسط نسل های قبلی تمرکز دارد. در این درمان به شناسایی و رسیدگی به مسائل فعلی که ممکن است توسط مسائلی که در گذشته به وجود آمده باشد، می پردازد. در حالی که برای کاهش احتمال بروز مشکلات مشابه در نسل های آینده نیز تلاش می کند. درمان بین نسلی به افراد کمک می کند تا بفهمند که چگونه آسیب های خانوادگی حل نشده می تواند به اشکال مختلف ظاهر شود و چگونه با این مسائل روبرو شوند.
خانواده درمانی ارتباطی (Communication family therapy)
خانواده درمانی ارتباطی درمانی است که بر مسائل ارتباطی بین اعضای خانواده و زوجین تمرکز دارد. اغلب برای حل تعارضات، افزایش درک و اعتماد بین اعضای خانواده و کمک به زوج ها برای ابراز احساسات مفید است. ارتباط درمانی همچنین می تواند برای موقعیت هایی مفید باشد که یکی از طرفین در بیان احساسات یا نیازهای خود به طرف دیگر مشکل دارد. علاوه بر این، می تواند برای والدینی که در برقراری ارتباط با فرزندان خود مشکل دارند یا زوج هایی که یک رویداد آسیب زا را تجربه کرده اند مفید باشد.
گاهی اوقات، روابط ممکن است به دلیل پنهان کاری، ترس از قضاوت و سبک های ارتباطی ناسالم از هم بپاشد. اغلب ارتباطات ضعیف ناشی از تفاوت در تجارب فرهنگی، مذهبی، جغرافیایی یا شخصی است. در موارد دیگر، سوء مصرف مواد و مسائل مربوط به سلامت روان می تواند به عنوان موانعی برای ارتباط سالم عمل کند. به همین دلیل، هدف کلی این درمان کمک به بهبود مهارت های ارتباطی است. برای انجام این کار، درمانگر با فرد و اعضای خانواده کار می کنند تا مهارت درک کردن و صادق بودن را تقویت کنند.
مزایای مشاوره خانواده و خانواده درمانی
مشاوره خانواده می تواند مزایای زیادی برای اعضای خانواده داشته باشد و تا کنون توانسته است خانواده های زیادی را از خطر فروپاشی نجات دهد. بنابراین قدرت مشاوره در بهبود روابط را نادیده نگیرید. از جمله مزایای مشاوره خانواده می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- بهبود ارتباطات و روابط درون خانواده: مشاوره خانواده با شناسایی و حل مشکلات ارتباطی، تعارضی و هماهنگی بین اعضای خانواده می تواند ارتباطات سالم تر و مفیدتری را در خانواده ایجاد کند.
- افزایش عزت نفس و بهبود عملکرد: مشاوره خانواده با تقویت اعتماد به نفس و احترام به خود و دیگران توانایی حل مسئله و مقابله با چالش ها می تواند به اعضای خانواده کمک کند تا عملکرد بهتری داشته باشند.
- شادتر شدن خانواده: مشاوره خانواده با کاهش استرس، افسردگی، اضطراب و عصبانیت، می تواند به اعضای خانواده کمک کند تا شادی و رضایت بیشتری از زندگی خانوادگی داشته باشند.
- برخورد با موقعیت های خاص خانوادگی: مشاوره خانواده با ارئه راهنمایی و حمایت در مواجهه با موقعیت های خاص خانوادگی مانند طلاق، مرگ، بیماری، اعتیاد، بی کاری و غیره می تواند به اعضای خانواده کمک کند تا با این موقعیت ها بهتر کنار بیایند و از تاثیرات منفی آن ها جلوگیری کنند.
مشاوره خانواده تلفنی یا حضوری
این سوال بستگی به شرایط و نیازهای شما دارد. مشاوره خانواده تلفنی و حضوری هر کدام مزایا و معایب خود را دارند:
مشاوره خانواده یکی از راههای کمک به حل مشکلات و بهبود روابط در خانواده است. مشاوره خانواده میتواند به صورت حضوری یا تلفنی انجام شود. هر دو روش مزایا و معایب خود را دارند. برای انتخاب بهترین روش برای خودتان، باید به عواملی مانند نوع مشکل، هزینه، زمان، راحتی، محرمانه بودن و اعتماد به مشاور توجه کنید.
به طور کلی، مشاوره حضوری از نظر کیفیت و اثربخشی بالاتر از مشاوره تلفنی است. چون در مشاوره حضوری، مشاور میتواند با استفاده از حرکات بدنی، چهره، صدا و چشمانداز مشتری، بهتر با او ارتباط برقرار کند و احساسات و نیازهای او را درک کند. همچنین مشاوره حضوری امکان انجام تمرینها و فعالیتهای گروهی را فراهم میکند که میتواند به تقویت مهارتهای ارتباطی و حل مسئله در خانواده کمک کند.
اما مشاوره تلفنی هم دارای مزایایی است که نمیتوان نادیده گرفت. مشاوره تلفنی سریعتر، کمهزینهتر و راحتتر از مشاوره حضوری است. شما میتوانید در هر زمان و مکانی که دوست دارید، با مشاور خود تماس بگیرید و از مشاوره خانواده بهرهمند شوید. شما نیازی به حضور در مطب یا مرکز مشاوره ندارید و میتوانید از ترافیک، صف و انتظار خلاص شوید. همچنین مشاوره تلفنی محرمانهتر از مشاوره حضوری است. شما میتوانید با انتخاب یک مشاور در منطقهای دور از خود، از شناخته شدن و دیده شدن جلوگیری کنید. شما همچنین میتوانید با صدای خود، هویت و جنسیت خود را پنهان کنید و از احساس شرم و ترس کاسته شوید.
بنابراین اگر میخواهید با کیفیت بالاتر و اثربخشی بیشتر مشاوره بگیرید و مشکلات عمیقتری را حل کنید، مشاوره حضوری را انتخاب کنید. اما اگر میخواهید با هزینه کمتر و راحتی بیشتر مشاوره بگیرید و مشکلات سطحیتری را حل کنید، مشاوره تلفنی را انتخاب کنید.
سخن پایانی
همه ی ما نیازمند یک خانواده سالم و شاد هستیم. هدف از مشاوره خانواده، آموزش هر یک از اعضای خانواده در مورد چگونگی تاثیر رفتارهای آنها بر دیگر اعضای خانواده است. به طور کلی، هدف از خانواده درمانی ایجاد خانواده سالم تر و هماهنگ تر است. برای رسیدن به این هدف، مشاور به اعظای خانواده برای یادگیری مهارت های جدید و ارائه پشتیبانی کمک می کند.
کلینیک دکتر زهرا ترابی با سابقه درخشان در زمینه انواع مشاوره و با بکارگیری آخرین متدهای درمانی در فضایی امن و محرمانه آماده کمک به شما عزیزان است. برای دریافت کمک با ما تماس بگیرید.