مشاوره روانشناسی چیست؟
مشاوره روانشناسی یک فرآیند حرفهای است که افراد را در مواجهه با مسائل و مشکلات مختلفی کمک میکند. این مشکلات می توانند موضوعات مختلفی از جمله افسردگی و اضطراب، مشکلات ارتباطی در خانواده یا روابط عاطفی، مسائل شغلی و توسعه مهارتهای فردی باشند.
مشاوران روانشناسی طبق آموزههای علمی و تخصصی خود به افراد برای درک و حل این مشکلات یاری می دهند.
در جلسات مشاوره روانشناسی، افراد میتوانند مشکلات خود بیان کنند، به نقاط ضعف و قوت خود بیفزایند و راهحلهای جدیدی را برای بهبود کیفیت زندگی خود دریافت کنند.
فرآیند مشاوره با احترام به حریم شخصی و محرمانه بودن اطلاعات مراجعه کنندگان انجام میشود و به افراد امکان میدهد تا به راحتی و با اطمینان، از مشکلات و اضطرابهای خود صحبت کنند. مشاوره روانشناسی میتواند به تحقق اهداف شخصی و احساس بهتر شدن در زندگی کمک کند و افراد را در مسیر رشد و تغییر دلخواه قرار دهد.
انواع مشاوره روانشناسی کدامند؟
مشاوره روانشناسی دارای انواع مختلفی است تا متناسب با نیازها و مسائل مختلف افراد و اجتماعها مورد استفاده قرار گیرد. برخی از پر تقاضاترین خدمات مشاورهای به شرح زیر است:
مشاوره فردی
مشاوره فردی (Individual Counseling) یک فرآیند حرفهای است که به شما کمک میکند مشکلات خود را درک کرده و به حل آنها بپردازید. همچنین کمک می کند افراد به رشد شخصی برسند و استراتژی های موفقیت را در زندگی خود توسعه دهند.
طی جلسات مشاوره ای که بین شخص با مشاور برگزار می شود به بررسی و حل مشکلات شخصی و روانی پرداخته می شود. از جمله این مشکلات می توان به خشم، افسردگی، اضطراب، ارتباطات اجتماعی و غیره اشاره کرد.
جلسات مشاوره فردی در محیطی آرام و کاملا محرمانه برگزار می شوند.
افراد با درمیان گذاشتن مشکلات و چالش های خود امکان کشف احساسات، رفتارها و باورهای خود را بدست می آورند. با تعیین اهداف و مشخص کردن برنامه ریزی، استراتژیهایی برای حل مشکلات ارائه می شود. مشاور ممکن است به شما تمرینها یا وظایفی بدهد که به شما کمک می کند تا به اهدافتان نزدیکتر شوید.
مشاوره ازدواج
مشاوره ازدواج که عنوان اصلی آن مشاوره پیش از ازدواج (Premarital Counseling) است، به زوجین کمک می کند برای زندگی مشترک آماده شوند. با استفاده از این مشاوره زوجین برای یک انتخاب درست راهنمایی می شوند.
یک مشاور ازدواج خوب به شما در این زمینه کمک می کند بجای تصمیمی احساسی، یک تصمیم آگاهانه بگیرید.
در این مشاوره جنبه های مختلفی از دو طرف بررسی می شود تا این اطمینان را به آنها بدهد که می توانند ارتباطی سالم و پایدار داشته باشند. مشاور ممکن است به زوجین مهارتهای مختلف ارتباطی، حل اختلاف و مدیریت تنش را آموزش دهد. این مهارتها به زوجین کمک میکنند تا در مواجهه با چالشهای زندگی زناشویی بهتر عمل کنند. نکته مهم برای رسیدن به بهترین نتیجه در مشاوره ازدواج این است که زوجین باید صادقانه با مشاور صحبت کنند.
زوج درمانی
زوج درمانی یا مشاوره زناشویی (Couples therapy) به زوجها کمک میکند تا مشکلاتی که در زمینه های مختلف برایشان پیش می آید را حل کنند. این مشکلات طیف گسترده ای را می تواند شامل شود.
مشاوره زناشویی با بررسی شرایط و مشکلاتی که زوجین دارند به آنها کمک می کند تا ارتباط احساسی بهتری داشته باشند و این مشکلات را حل کنند.
بروز برخی از مشکلات در زندگی زناشویی به قدری بزرگ است که تنها راه حل آنها مراجعه به مشاور است. مشکلاتی از جمله خیانت، بدگمانی، حسادت، سردی در رابطه جنسی و کاهش جذابیت جنسی از مواردی هستند که با مراجعه به مشاور روانشناس می توانند راه حل درستی برایشان پیدا کرد.
مشاوره جنسی (Sexual Counseling)
مشاوره جنسی زناشویی یا سکس تراپی یکی از انواع مشاورههای روانشناسی است که در آن، مشکلات جنسی میان زوجین به طور تخصصی بررسی و درمان میشود. این مشاوره به شناسایی علل مشکلات جنسی میان زوجین کمک کرده و بر اساس آن، راهکارهای لازم برای رفع و درمان مشکلات ارائه میشود.
هدف از این مشاوره، غلبه بر موانع و چالشهای عاطفی یا جسمی در رابطه زناشویی است که سلامت این رابطه را تحت تاثیر قرار میدهند و رفع آنها به بهبود کیفیت رابطه منجر میشود.
مشاوره خانواده
مشاوره خانواده (family counselling) یک فرآیند حیاتی است که به تقویت و بهبود روابط خانوادگی کمک میکند. در این فرآیند، یک مشاور یا روانشناس خانواده با افراد خانواده به صورت گروهی یا فردی گفت و گو میکند تا به شناخت عمیقتری از روابط، مشکلات احتمالی و راهحلهای ممکن برای آنها برسد.
مشاوره خانواده میتواند در مسائلی مانند اختلافهای خانوادگی، مشکلات در ارتباطات، اعتیاد، اختلالات روانی فردی و سایر مشکلات مربوط به خانواده مؤثر باشد. این فرآیند به افراد خانواده ابزارهای مورد نیاز برای مدیریت بهتر روابط، ارتقاء ارتباطات مثبت و پیشگیری از مشکلات آینده را فراهم میکند. مشاوره خانواده به اعضای خانواده کمک میکند تا در حل مشکلات و تعاملات درون خانواده بهتر عمل کنند و به ارتقای سلامت روان خانواده و بهبود کیفیت زندگی افراد خانواده می انجامد.
مشاوره کودک و نوجوان
مشاوره کودک (Child Counseling) و نوجوان نوعی از انواع مشاوره روانشناسی است که برای حل مشکلات دوران کودکی و نوجوانی بسیار موثر است. در این مشاوره به والدین آموزش های لازم داده می شود تا فرزندشان از مرحله بحران عبور کند.
بیان برخی از موضوعات که در ذهن کودک یا نوجوان می گذرد می تواند دشوار باشد. در جلسات مشاوره فضایی برای آن ها فراهم می شود تا بهراحتی بتوانند درباره احساسات، ترسها، اضطرابها و مشکلاتشان صحبت کنند.
مشکلاتی مانند افسردگی، مشکلات ناشی از طلاق والدین، استرس و اضطراب، ترس، فوبیا، اندوه ناشی از مرگ نزدیکان و افسردگی از جمله این مشکلات هستند. این نوع مشاوره نه تنها به حل مشکلات کودک و نوجوان کمک میکند بلکه به والدین نیز میآموزد که چگونه بهترین پشتیبانی را برای رشد و توسعه سالم فرزندان خود ارائه دهند.
مشاوره تحصیلی
مشاوره تحصیلی (Educational Counselling) فرآیندی است که به دانش آموزان و دانشجویان کمک می کند تا بتوانند برای موفقیت تحصیلی، تصمیمات مؤثر و درست بگیرند. این مشاوره از دوران دبستان تا دانشگاه می تواند به افراد کمک کند و مشاوره انتخاب رشته یکی از زیر مجموعه های آن است.
مشکلاتی از جمله افت تحصیلی، پایین بودن اعتماد به نفس، داشتن مشکل با معلم و بسیاری از مشکلات دیگر ممکن است در حین تحصیل اتفاق بیفتند. مشاوره تحصیلی در حل این مشکلات کمک می کند و امروزه جزء ارکان مهم در نظام آموزش در مدارس محسوب می شود.
یکی دیگر از خدمات مهم مشاوره تحصیلی، انتخاب رشته است. بسیاری از نوجوانان در انتخاب رشته تردید و دودلی دارند که این امر کاملا طبیعی است. انتخاب رشته ای که با روحیه و استعداد دانش آموزان سازگاری داشته باشد، می تواند موفقیت های چشمگیری در آینده آنها داشته باشد.
مشاوره شغلی
مشاوره شغلی (Career counseling) در جهت کمک به افراد در تصمیمگیری برای انتخاب شغل، بهبود مهارتهای شغلی و رسیدن به اهداف حرفهای انجام می گیرد.
مشاوران شغلی با افراد ارتباط برقرار میکنند تا به تعیین مسیر شغلی، توسعه مهارتهای لازم برای موفقیت در حرفه، تعامل با بازار کار، تغییر شغلی، تعادل بین زندگی حرفهای و شخصی و مسائل مرتبط با حرفه و شغلشان کمک کنند.
این فرآیند به افراد امکان میدهد تا تصمیمات بهتری در زمینه حرفهای خود بگیرند و رشد حرفهای و شخصی خود را مدیریت کنند.
مشاوره اعتیاد
مشاوره اعتیاد (Substance Abuse Counseling) به افراد مبتلا به مسائل اعتیاد به مواد مخدر و الکل کمک میکند تا از اعتیاد بهبود یابند و به زندگی سالم بازگردند. این نوع مشاوره تخصصی به افراد کمک میکند تا مشکلات خود را درک کرده و به تدریج از اعتیاد خود فاصله بگیرند.
مشاوران، مهارتهای مختلفی را به افراد آموزش میدهند تا به مدیریت استرس، بهبود روابط اجتماعی، افزایش اعتماد به نفس و ایجاد طرحهای درمانی مناسب کمک کنند. این مشاوره نه تنها به افراد مبتلا به اعتیاد، بلکه به خانوادهها و عزیزان آنها نیز کمک میکند تا با مشکلات اعتیاد به صورت مناسب برخورد کنند و از افراد عزیز خود حمایت کنند.
مشاوره اعتیاد یک فرصت برای تغییر و بهبود وضعیت زندگی افراد میباشد و میتواند به عنوان پلی به سوی بهبودی و برگشت از اعتیاد عمل کند
افرادی که به مشاوره اعتیاد مراجعه میکنند، معمولاً با پشتیبانی حرفهای و مشورتهای مؤثر قادر به مدیریت بهتر اعتیاد خود میشوند و به سوی بهبودی حرکت میکنند.
مشاور کیست؟
مشاور شخصی است که با استفاده از فنون علم روانشناسی برای کمک به افراد در انتخابها و تصمیمگیریهای مختلف زندگی مانند تحصیل (مشاوره تحصیلی)، شغل (مشاوره شغلی) و ازدواج (مشاوره خانواده) کمک می کند. وظیفه مشاور حل مشکلات و چالشهای پیچیده روانی مراجعان نیست، بلکه بیشتر به پیشگیری و بهبود زندگی افراد سالم کمک میکند و به آنها بر اساس نیازهایشان مشاوره میدهد.
بنابراین، اگر مراجع دچار اختلال روانی (مانند اضطراب، افسردگی و غیره) باشد، مشاور نمیتواند به او کمک کند و باید اختلال او توسط روانشناس یا در صورت نیاز، روانپزشک درمان شود. مشاور میتواند به دانشآموزی که نیاز به برنامهریزی تحصیلی دارد، مشاوره تحصیلی دهد یا به دانشجویی که در انتخاب رشته و شغل مردد است، مشاوره شغلی ارائه کند. همچنین، میتواند به زوجهایی که با هم مشکل و اختلاف دارند، مشاوره ازدواج دهد. اما در صورت وجود اختلال روانی در مراجع، باید او را به روانشناس یا روانپزشک ارجاع دهد.
تفاوت روانشناس و مشاور در چیست؟
مراجعین مشاوران اغلب مشکلات جدی در زندگی خود ندارند و بیشتر به دنبال حل مسائل ساده یا دریافت راهنمایی هستند. مشاور بیشتر به مراجع کمک میکند تا انتخابهای مناسبی داشته باشد، اما اگر مراجعه کننده در گذشته انتخابهای اشتباه متعددی داشته است، نیازمند تحلیل دقیقتر و ریشهیابی مسئله توسط روانشناس است. مشاور کمتر به گذشته و ریشه یابی مسائل میپردازد.
مشاور نمیتواند اختلالات روانشناختی را درمان کند و این کار بیشتر در حیطه ی شغلی روانشناس و روانپزشک است. معمولاً مراجعان دو کلمه روانشناس و مشاور را به جای هم به کار میبرند و اغلب میگویند: «پیش مشاور میروم.»
تست مشاوره روانشناسی چگونه است؟
تستهای مشاوره روانشناسی ابزارهایی هستند که برای ارزیابی و اندازهگیری مختلف جنبههای روانی افراد به کار میروند. این تستها معمولاً توسط مشاوران یا روانشناسان متخصص برای درک بهتر مشکلات و نیازهای افراد انجام می گیرد. تستهای مشاوره روانشناسی میتوانند در موارد مختلفی از جمله تشخیص مشکلات روانی، ارزیابی تواناییها و قابلیتها، تشخیص مهارتهای ارتباطی، ارتقاء روابط زناشویی و غیره مفید باشند.
تستهای مشاوره معمولاً شامل سوالات چندگزینهای، سوالات شفاهی و وظایف عملی میشوند. پس از اجرای تست، نتایج این تست ها تجزیه و تحلیل میشوند و به فرد ارائه میشود تا به تفهیم بهتر موقعیت خود بپردازد و راههای بهبود را دریافت کند.
این تستها برای افرادی مفید هستند که میخواهند به تعاملات خود و تصمیمگیریهای زندگی شخصی و حرفهای خود بهبود ببخشند و به مشکلات و چالشهای زندگی خود پی ببرند.
حداقل ویژگی هایی که یک روانشناس خوب باید داشته باشد
1.روانشناس خوب شنونده خوبی است و و در زمان مشاوره تمام حواسش به شما و صحبت های شماست.
2. مهارت های بین فردی خوبی دارد و می تواند به خوبی با افراد ارتباط برقرار کند و به افکار و احساساتشان توجه کند.
قابل اعتماد است و به سادگی می توان با او درباره درونی ترین احساسات و افکار خود صحبت کرد.
3. به تفاوت های فرهنگی و قومیتی شما احترام می گذارد.
4. درمانگری که در جلسه درمان، کنترل خود را از دست میدهد و خشمگین می شود، قطعاً نمی تواند در حل مشکل به شما کمک کند.
5. مشاوره خوب امیدوار و خوش بین به بهبودی شماست و به شما توصیه ی مستقیم نمی کند بلکه روش های حل مساله را به شما می آموزد.
بهترین دکتر روانشناس در تهران کیست؟
روانشناسان خوبی در کشور داریم، اما انتخاب یک نفر به عنوان بهترین دکتر روانشناس در تهران یا ایران ممکن نیست. حوزههای روانشناسی بسیار گسترده هستند و هر روانشناس در یک یا چند حوزه تخصص دارد، بنابراین نمیتوان گفت کدام یک از بقیه بهتر است.
واقعیت این است که به دلایل مختلف، این سؤال پاسخ مشخصی ندارد و نمیتوان یک نفر را به عنوان بهترین روانشناس تهران یا ایران معرفی کرد و نمیتوان پاسخ دقیقی برای آن پیدا کرد.
نکته دیگر این است که روانشناس خوب بودن ترکیبی از ویژگیهای شخصیتی و مهارتهای تخصصی است. به عبارت دیگر، یک روانشناس خوب باید شخصیت نرمالی داشته باشد، به کارش علاقهمند باشد و از تخصص و تجربه کافی برخوردار باشد. ترکیب این سه عامل باعث میشود که تعداد درمانگران متبحر بسیار کم باشد.
۴ باورغلط درباره مشاوره روانشناسی
درباره مشاوره روانشناسی باورهای اشتباهی وجود دارد که افراد را از مراجعه ی به موقع نزد مشاور و پیشگیری از بزرگ شدن مشکلات باز می دارد. در اینجا چهار مورد از رایج ترین این باورها را بررسی می کنیم:
مشاوره روانشناسی بی فایده است.
بسیاری از افراد به اشتباه تصور میکنند که فقط افرادی با بیماریهای جدی باید به روانشناس مراجعه کنند یا اینکه مراجعه به روانشناس تنها یکی از تفریحات افراد ثروتمند است که برای گوش کردن به حرفهایشان پول میدهند و در نهایت تغییری در زندگیشان رخ نمیدهد.
این باور غلط عمومی باعث میشود که اگر کسی به روانشناس مراجعه کند و نتیجه مطلوبی نگیرد، این عدم رضایت را به کل روانشناسان و فرایند رواندرمانی تعمیم دهد. اما واقعیت این است که تحقیقات مختلف نشان دادهاند مشاوره روانشناسی موثر است. میزان اثربخشی آن در بسیاری از اختلالات روانی (به جز اختلالات شدید روانی مانند اسکیزوفرنی) به اندازه مصرف دارو و بعضاً بیشتر از آن است. اثرات مصرف دارو معمولاً موقتی و تا زمان مصرف دارو است، اما مهارتهایی که روانشناس به شما آموزش میدهد یا تغییراتی که در اثر رواندرمانی در شما ایجاد میشود، طولانیمدت هستند.
من به روانشناس نیاز ندارم، خودم میتوانم مشکلم را حل کنم.
گاهی اوقات ممکن است مشکلات مزمن شوند و اگر به موقع برای درمان آنها اقدام نکنیم، به مرور زمان پیچیده تر و سخت تر میشوند و درمان آنها دشوارتر میشود. علاوه بر این، مراجعه به روانشناس میتواند کمک کند تا مشکلاتی که به تنهایی قابل حل هستند، در زمان کوتاه تری حل شوند.
روانشناس فقط برای دیوانهها و افراد با مشکلات جدی است؛ مشکل من خیلی جدی نیست.
این باور شایعترین باوری است که در جامعه رواج دارد: “مگر من دیوانهام که به روانشناس مراجعه کنم؟” اما کار روانشناس عمدتاً بر روی اختلالاتی مانند افسردگی، اضطراب، وسواس، ترس، مشکلات جنسی وغیره است و نه مشکلات روان پریشی. بیش از ۲۰ درصد از جامعه (بیش از ۱۶ میلیون نفر) با این مشکلات مواجه هستند که با مشاوره روانشناسی حل می شوند.
وقتی اولین بار به روانشناس مراجعه کردی، باید تا آخر عمر ادامه بدهی!
رواندرمانی یک فرایند هدفمند و با زمانبندی مشخص است. معمولاً طول مدت مراجعه به روانشناس برای اکثر اختلالات و بیشتر افراد کمتر از ۲۰ جلسه است و فقط در شرایط و اختلالات خاص ممکن است بیش از ۲۰ جلسه طول بکشد.
مشاوره آنلاین چیست؟
مشاوره آنلاین یا مشاوره اینترنتی به هرگونه روش درمانی که در آن روانشناس یا مشاور از طریق اینترنت با مراجع در ارتباط باشد، گفته میشود. بنابراین، فرایند درمان در مشاوره آنلاین با مشاوره حضوری تفاوت اساسی ندارد؛ تنها تفاوت در شیوه ارتباط بین مراجع و درمانگر است.
مشاوره آنلاین چه فوایدی دارد؟
- در هر مکانی که باشید، میتوانید با مشاور خود در ارتباط باشید.
- امکان دسترسی به مشاور همزبان خود را خواهید داشت.
- مشاوره آنلاین به صرفهجویی در وقت کمک میکند.
- میتوانید به صورت ناشناس با درمانگر خود جلسه مشاوره داشته باشید.
- این روش برای افرادی که مشکلات جسمی و حرکتی دارند، مناسب است.
- انعطاف بیشتری در تنظیم ساعات و جلسات مشاوره فراهم میکند.
تحقیقات درباره موثر بودن مشاوره آنلاین چه می گویند؟
پژوهشها نشان دادهاند که مشاوره آنلاین میتواند به اندازه درمان حضوری موثر باشد. این یافتهها دلگرمکننده هستند، زیرا مشاوره آنلاین راه مفیدی برای ارائه خدمات سلامت روان به افرادی است که به درمان حضوری دسترسی ندارند.
حتی در مواردی مانند اختلال اضطراب اجتماعی (SAD)، در مشاوره آنلاین به افرادی که این اختلال را دارند، فرصت می دهد تا با احساسی امنیت بیشتر و اضطراب کمتری به درمان دسترسی داشته باشند. این نوع درمان آنلاین برای موارد استرس و اضطراب و سایر مشکلات نیز کارآمد می باشد.